4 posities in het debat over determinisme

4 POSITIES IN HET DEBAT OVER DE VRIJE WIL

	WIJ HEBBEN EEN VRIJE WIL	DE VRIJE WIL BESTAAT NIET
HET DETERMINISME IS WAAR	Compatibilisme	Hard determinisme (P. Laplace)
HET INDETERMINISME IS WAAR	Libertarisme (R. Kane)	Hard incompatibilisme. (D. Pereboom)

Vrije wil als voorwaarde voor verantwoordelijkheid: Het soort controle over het handelen dat nodig is om iemand verantwoordelijk te kunnen houden voor zijn gedrag.

Determinisme: Alles wat gebeurt, is het in principe voorspelbare gevolg van de inwerking van de natuurwetten op gebeurtenissen die in het verleden plaats hebben gevonden. Voorbeeld: demon van Laplace. Als het determinisme waar is, is het principe van ultieme oorzaak onwaar.

Indeterminisme: Niet alles wat gebeurt, valt van tevoren precies te voorspellen. Voorbeeld: in de kwantummechanica is het onmogelijk om tegelijkertijd de positie en de snelheid van een deeltje vast te stellen. In kwantummechanica wordt rekening gehouden met een zekere mate van onvoorspelbaarheid.

Compatibilisme (rood): Vrije wil en determinisme zijn compatibel, zij kunnen naast elkaar bestaan.

Incompatibilisme (blauw): Vrije wil en determinisme zijn incompatibel, zij kunnen niet naast elkaar bestaan.