5 soorten compatibilisme

5 SOORTEN COMPATIBILISME

SOORT COMPATIBILISME	BETEKENIS	FILOSOOF	VOORBEELDEN	TEGENARGUMENTEN
KLASSIEK COMPATIBILISME	Uit vrije wil handelen, betekent zonder belemmeringen of dwang kunnen doen wat je wilt	T. HOBBES D. HUME	‘Uit vrije wil trouwen’	Het gaat hier niet om wilsvrijheid, maar om handelingsvrijheid.
CONDITIONEEL COMPATIBILISME	Uit vrije wil handelen, betekent dat iemand, als die een andere keuze had gemaakt ook anders had gehandeld	G. E. MOORE	‘Verlamde in een rolstoel, man die kan lopen’	Als consequentie-argument klopt lag alles wat wij doen vast voordat wij geboren werden, dus wij hadden nooit anders kunnen kiezen.
COMPATIBILISME ZONDER ALTERNATIEVE MOGELIJKHEDEN	Om iemand verantwoordelijk te houden voor zijn handelen, hoeft hij niet anders te hebben kunnen doen	H. FRANKFURT	‘Dokter Black, meneer Jansen’	Duidelijk wat niet nodig is voor verantwoordelijkheid, maar wat is wel nodig?
COMPATIBILISME OP GROND VAN VATBAARHEID VOOR REDENEN (SEMI-COMPATIBILISME)	We hebben geen totale controle, we kunnen niet ‘uit het niets’ een handeling veroorzaken. We hebben ook geen regulatieve controle, we kunnen niet anders doen dan we doen. Wij hebben wel besturingscontrole. Uit vrije wil handelen betekent dat wij onszelf besturen	J. M. FISCHER	‘Rij-instructeur en Anne’	Is handelen uit vrije wil werkelijk hetzelfde als “vatbaar zijn voor redenen”?
COMPATIBILISME OP GROND VAN REACTIEVE ATTITUDES	Onder vrije wil verstaan we een bepaalde houding (reactieve attitude) waarmee wij op een ander reageren als verantwoordelijk persoon. We bekijken nooit alle handelingen vanuit een objectiverende houding.	P. STRAWSON	Is een moordenaar dader (reactief) of zelf slachtoffer (objectiverend)?	Het feit dat we onze houding niet kunnen uitschakelen, rechtvaardigt die houdingen nog niet.

Consequentie-argument:

Pr. 1 Wij hebben geen invloed op gebeurtenissen in het verleden en op de natuurwetten

Pr. 2 Wij hebben geen invloed op hoe de toekomst voortkomt uit de inwerking van de natuurwetten op gebeurtenissen in het verleden.

C. Wij kunnen geen invloed uitoefenen op wat er in de toekomst gebeurt.

Principe van Alternatieve Mogelijkheden (PAM): Handelen uit vrije wil vereist dat je ook anders had kunnen doen.

Principe van Ultieme Oorzaak (PUO): Als iemand uit vrije wil handelt dan is zijn handeling veroorzaakt door zijn keuze om zo te handelen, zonder dat die keuze zelf weer is veroorzaakt door eerdere gebeurtenissen.